Yazılım Gündemi - 2020/06
3-9 Şubat 2020

İçindekiler

yazilim-gundemi-banner.png

< Önceki Gündem | 3-9 Şubat 2020 | Sonraki Gündem >

TeknoSeyir'de Oku

1 Google Chrome tarayıcısının SameSite Cookie değişiklikleri bu ay devreye giriyor

Bir fikr-i takip haberi yapalım. Bu konudan Yazılım Gündemi - 15 yazısında bahsetmiştik. Bu nedenle değişiklikle ilgili detaylı bilgi edinmek isterseniz o yazıya bakabilirsiniz ama şöyle kısa bir bilgi de verelim. 4 Şubat tarihinde yayınlanan Chrome 80 sürümü ile hayatımıza giren SameSite Cookie özelliği, sitelerde bulunan üçüncü parti çerezlerin SameSite=None;Secure ifadesi ile işaretlenmesi gerekliliğini getiriyor. Bu özellik sayesinde çerezler güvenli bağlantılar arasında işlenebilecek. Tarayıcınızın bu özelliği destekleyip desteklemediğine bu sayfadan bakabilirsiniz. Sayfadaki her şeyin yeşil olması gerekiyor.

Eğer sitenizde bir çerez üçüncü parti olduğu halde yukarıdaki gibi işaretlenmemişse Chrome 80 sürümünün Geliştirici Araçları konsol ekranında aşağıdaki gibi bir uyarı ile karşılaşacaksınız.

chrome-samesite-developer-tools-uyarı.png

Bu durumda sizin yapacağınız pek bir şey yok gibi gözüküyor, sayfanıza eklediğiniz servisin ilgili değişiklikleri yapmasını bekleyeceksiniz ama eğer siz böyle bir servis sunuyorsanız o zaman şu yazıyı okumanızda fayda var. Fakat bazı servisler geriye uyumluluk olması açısından aynı çerezden iki tane kullanabilir, yani birisi eski, diğeri yeni ayarlarda iki çerez yukarıdaki uyarı bunlardan birisi için de gözükebilir, nitekim Google'ın bazı servislerinde de durum böyle olabilecekmiş.

Daha detaylı bilgi ve ileri okuma kaynakları için konu başlığına eklediğim bağlantıyı inceleyebilirsiniz.

2 JVM Ekosistem Raporu 2020 yayınlandı.

jvm-ekosistem-2020-ozet.png

Şekil 3: Anket sonuçlarının özeti

Snyk isimli firmanın düzenlemiş olduğu JVM (Java Virtual Machine) ekosistemi anketinin sonuçları bu hafta içerisinde yayınlandı. Yukarıdaki görselde gördüğünüz özetin tam halini incelemek için bu adresteki PDF dosyasını inceleyebilirsiniz.

jvm-ekosistem-2020-diller.png

Şekil 4: JVM üzerinde çalışan diller arasında Kotlin yükselişte.

3 TypeScript 3.8 RC sürümü yayınlandı

Geçtiğimiz haftalardaki yazılım gündemi yazısında (bkz: Yazılım Gündemi - 2020/02) Beta sürümünün yayınlandığını duyurduğum TypeScript dilinin bu hafta Relase Candidate sürümü yayınlandı. Bu sürümle birlikte gelen "Private Fields" özelliğine o yazına değinmiştim. Diğer özellikleri de inceledim fakat aktif olarak kullandığım bir dil olmadığı için pek bir şey anladığımı söyleyemeyeceğim. Bu nedenle ilgili arkadaşları konu başlığına eklediğim bağlantıyı okumaya davet etmekten başka yapabileceğim bir şey yok. Bir sonraki sürümde dersime çalışmayı deneyeceğim :)

4 Angular 9 sürümü yayınlandı

VueJS ve ReactJS gibi kütüphanelerin çıkmasıyla birlikte her ne kadar popülerliği azalmış olsa da kurumsal camiada hala daha kullanılmaya devam edilen Angular kütüphanesinin bu hafta içerisinde 9.0.0 sürümü yayınlandı. Front-End tarafına çok uzak biri sayılmam aslında ama bir projede Angular kullanmayalı bayağı uzun zaman oluyor o yüzden pek fazla detaylara inemeyeceğim.

Bu sürüm, Ivy ismini verdikleri derleme ve çalışma zamanında render yapma kısımlarında çalışan bir "derleyici" ile birlikte geliyor ve Angular takımının iddiasına göre şunları sunuyormuş:

  • Daha küçük paket boyutları.
  • Daha hızlı test.
  • Daha iyi debugging.
  • CSS class ve style tanımlamaları iyileştirilmiş.
  • Tip kontrolü iyileştirilmiş.
  • Derleme hataları ve derleme zamanı iyileştirilmiş.
  • Çoklu dil desteği iyileştirilmiş.

angular9-paket-boyutlari.png

Şekil 5: Uygulama boyutlarına göre Angular 9'un küçülme oranları.

Yukarıdaki grafikte görebileceğiniz üzere Ivy isimli "derleyici" ile birlikte uygulamanızın boyutlarına göre dikkate değer bir paket boyutu azalması söz konusu. Bu da demek oluyor ki artık uygulamalarınız hem daha az yer kaplayacak, hem de kullanılmayan gereksiz komponentler atıldığı için daha hızlı yüklenme sürelerine sahip olacaksınız. Angular'ın genelde çok büyük paket boyutundan dolayı pek fazla tercih edilmediği düşünüldüğünde bu gelişme iyi bir adım diyebiliriz ama VueJS ve ReactJS kullananları kendine çekebilir mi bilinmez.

Bu sürüme yükseltmek için aşağıdaki komutları kullanabilirsiniz ama öncesinde şu sayfadaki Angular Güncelleme Rehberi'ni okumanızı şiddetle tavsiye ederim: https://update.angular.io/ 

$ ng update @angular/cli @angular/core

5 Swift 5.2 sürümü yayınlandı

Apple tarafından geliştirilen ve çoğunlukla yine Apple ekosistemindeki cihazlar için uygulama geliştirmek için kullanılan programlama dili Swift'in 5.2 sürümü bu hafta içerisinde yayınlandı. Mobil uygulama geliştirme tarafına çok uzak birisi olsam da blog yazılarındaki kodları ve yapıları kolayca anlayabildim. O halde gelin bir özelliği birlikte inceleyelim:

5.1 Key Path Expressions as Functions (SE-0249)

Hemen her programlama dilinde bulunan, dizi içerisinde çeşitli işlemler yapılabilen map, filter gibi fonksiyonlar Swift dilinde de var fakat bu sürümde bir kolaylık geldi. Örnek üzerinden anlatmak gerekirse:

Diyelim bu şekilde bir struct tanımınız var: 

struct Kullanici {
    let isim: String
    let yas: Int

    var oyKullanabilirMi: Bool {
        yas >= 18
    }
}

ve bu şekilde objelerimiz olsun: 

let eren = Kullanici(isim: "Eren Hatırnaz", yas: 25)
let ahmet = Kullanici(isim: "Ahmet Mehmetoğlu", yas: 17)
let mehmet = Kullanici(isim: "Mehmet Ahmetoğlu", yas: 18)

let kullanicilar =  [eren, ahmet, mehmet]

ve bu kullanicilar dizisindeki elemanların isimlerini getirmemiz gerekir. Eskiden bu şekilde yapıyorduk: 

let eski_kullaniciAdlari = kullanicilar.map { $0.isim }

Artık bu şekilde kullanabiliyoruz: 

let kullaniciAdlari = kullanicilar.map(\.isim)
print(kullaniciAdlari)

Aynı şekilde filter ve diğer fonksiyonlar için de bu şekilde kullanmak mümkün: 

let oyKullanabilenler = kullanicilar.filter(\.oyKullanabilirMi)

Bu arada ilk defa gördüğüm için söylemeden edemeyeceğim. Swift'in söz dizimi gerçekten güzelmiş. Özellike bu oyKullanabilirMi özelliğini tanımlarken kullandığım yas değeri 18'den büyükse True olsun anlamına gelen söz dizimi gerçekten çok zekice.

Bu sürüm ile birlikte dile başka birçok özellik daha eklendi fakat hepsine değinirsem yazı çok uzayacak. Bu nedenle ilgili arkadaşları konu başlığına eklediğim bağlantıya tıklamaya davet ediyorum.

Ayrıca bu hafta başında Swift takımı Swift Crypto isimli yeni bir açık kaynak proje de duyurdu. GitHub deposu

6 GNU ve Özgür Yazılım Vakfı (FSF) birlikte çalışmaya devam edecek

Richard Stallman'ın olayından (bkz: Yazılım Gündemi - 10) sonra GNU oluşumu ile Free Software Foundation arasındaki ilişkiler de tartışmalı duruma gelmişti (bkz: Yazılım Gündemi - 13). Bu hafta iki tarafında kendi sitelerine ekledikleri sayfadaki (GNU, FSF) yazı ile birlikte bu olaylar biraz çözülmüş gibi gözüküyor. Her ne kadar iletişimlerini minimum seviyeye indirmek istediklerini belirtseler de birlikte çalışmaya devam edeceklermiş. Yine de konuyla ilgili fikir belirtmek isteyenlerin 13 Şubat tarihine kadar süresi varmış.

7 Visual Studio v1.42 (Ocak 2020) sürümü yayınlandı

vscode-142.png

8 Yaklaşan Etkinlikler

Etkinlik İsmi Yeri Tarihi
Elasticsearch: Sizing and Capacity Planning İstanbul 12 Şubat 19:00
Mikroservis Ortamında Yapay Zeka Uygulaması oluşturma Online 13 Şubat 13:00
OpenShift 4: Operatörler ile Bulutunuzu Yönetin İstanbul 13 Şubat 19:00
Azure Serverless Architecture İstanbul 17 Şubat 19:00
Firebase Study Jam İzmir 18 Şubat 18:00
Power BI : Verileriniz Sizinle Konuşmaya Başlasın İstanbul 18 Şubat 19:00
1. Bilişim Zirvesi İstanbul 19 Şubat 10:00
PostgreSQL'de İleri Seviye Yedekleme İstanbul 19 Şubat 18:00
TRAI Meet-Up 31 Otomotiv ve Yapay Zeka İstanbul 19 Şubat 18:00
GraphQL 101 Workshop - El Housseine Jaafari İstanbul 19 Şubat 18:30
Her şeyi yapan sihirli servis : Elastic Beanstalk - Level 100 İstanbul 19 Şubat 19:00
Bilgisayar Mühendisliği Öğrencileri Kongresi İstanbul 20 Şubat 09:00
PostgreSQL'de ileri seviye kurulum, güncelleme ve bakım teknikleri Ankara 20 Şubat 18:30
Big Dataya Giriş: NoSQL & Spark İstanbul 21 Şubat 10:00
Women Techmakers Series 2 Ankara 22 Şubat 11:00

9 Diğer Haberler

10 Lisans

CC_BY-NC-SA_4.0.png

Yazılım Gündemi - 2020/06 yazısı Eren Hatırnaz tarafından Creative Commons Atıf-GayriTicari-AynıLisanslaPaylaş 4.0 Uluslararası Lisansı (CC BY-NC-SA 4.0) ile lisanslanmıştır.

Tarih: 9 Şubat 2020

Yazar: Eren Hatırnaz

Oluşturuldu: 2021-01-24 Sun 22:46

Validate