Yazılım Gündemi - 2020/18
4-10 Mayıs 2020

Yazılım geliştiriciler olarak sıklıkla takıldığımız konularda yardım alma ihtiyacımız oluyor. Uzun bir zamandır bu ihtiyacımızı StackOverflow üzerinde gideriyorduk. Zaman zaman alternatifleri çıksa da StackOverflow kadar tutmadı fakat artık yalnız değil. GitHub, Discussions özelliği ile doğrudan StackOverflow'u hedef alıyor bence. Herkese açık depolar için yakında beta olarak açılacak bu özellikle artık GitHub üzerinde proje sayfalarında da ilgili projeyle ilgili sorular sorup, çözümü yazan kişilerin mesajlarını çözüldü olarak işaretleyebileceğiz. Önceden beri issue sistemi zaten vardı fakat bu discussions ile artık StackOverflow'daki gibi sorular sorabileceğiz. GitHub ve StackOverflow arasında ortaya çıkan bu rekabet nereye varacak.

Yazılım gündemi yazılarını takip edenler bu ismi mutlaka hatırlayacaklardır. Evet, bir önceki gündem yazısından hatırlıyorsunuz. Microsoft, "Visual Studio Online" olan cloud tabanlı geliştirme çözümünün ismini "Visual Studio Codespaces" olarak değiştirmişti (bkz: Yazılım Gündemi - 2020/17). Ne tesadüftür ki bir başka Microsoft firması da aynı isimde özellik tanıtıyor :). Çoğunuzun da anladığı üzere artık GitHub üzerinden tek bir tıklama ile cloud tabanlı geliştirme ortamımızı ayağa kaldırabileceğiz. Henüz limitli açık beta sürecinde ücretsiz olarak kullanılabilen bu özellik herkese açıldığında kendine özel bir ücretlendirme ile gelecekmiş. Muhtemelen geçen hafta duyurduğum "Visual Studio Codespaces"deki fiyatlarla aynı olacaktır. GitHub'daki normal basit dosya düzenleme özelliği ücretsiz kalmaya devam edecek tabii ki. Limitli açık beta için başvuru yapmıştım fakat henüz onay gelmediği için detaylı bir şeyler yazamıyorum. Sizler de konu alt başlığına tıklayarak özelliğin sunum sayfasına erişebilir, açık beta için başvuru yapabilirsiniz. Onay alıp, deneme imkanınız olursa deneyimlerinizi yorumlar bölümünde paylaşmaktan kendinizi geri koymayın.

Geçtiğimiz senenin yazılım gündemi yazılarının birinde (bkz: Yazılım Gündemi - 10) GitHub'ın Semmle isimli kod analizi çözümü sunan bir şirketi satın aldığını haber yapmıştım ve "GitHub bunu mutlaka kullanır bir şekilde" demiştim. İşte o kullanımlar geçtiğimiz hafta duyuruldu. Artık GitHub'a yüklediğimiz kodlar üzerinde güvenlik açıkları ve zafiyetler için otomatikleştirilmiş süreçler içeren 2 ürün var. Henüz ikisi de beta sürecinde olsa da incelemeye değer.

• GitHub Code scanning ile herkese açık depolarımız üzerinde potansiyel güvenlik açıklarına yönelik taramalar yapabiliyor ve bunu CI/CD gibi süreçlerin bir parçası yapabiliyoruz. Yani "ben git push yaptığımda otomatik olarak taramaları yap" diyebileceğiz. Olası güvenlik sorunlarına karşı uyarı bildirimleri gönderen bu servis, arka planda GitHub tarafından geliştirilen CodeQL motorunu kullanıyor. Projeleriniz için beta başvurusunda bulunmak için bu sayfayı ziyaret edebilirsiniz.
• Secret scanning ise GitHub'da 2018'den beri olan bir özellik fakat artık private depolarınız için de kullanabileceksiniz. Ne kadar dikkat etsek de bazen boşta bulunup kodlar içerisinde olmaması gereken bir şifreyi ya da gizli bir anahtarı unutabiliyoruz. Bu da haliyle güvenlik sorunlarına yol açıyor. İşte secret scanning tam da bu sorunu çözmeye yönelik bir özellik. Projelerinizde şifreye ya da gizli anahtara benzer metinsel ifadeler gördüğünde sizi uyarıyor ve yapmanız gerekenler hakkında bilgi veriyor.

GitHub'ın bu mecburiyetten dolayı sanal olarak düzenlediği Satellite 2020 etkinliğinde duyurulan belli başlı özellikler bu şekildeydi. Etkinliğin toplam 12 saatlik kaydı YouTube üzerinde mevcut, buraya tıklayarak ilgili videoya erişebilirsiniz.

Gördüğünüz gibi GitHub yazılım geliştirme ekosisteminin her alanı için bir çözüm üretmeye devam ediyor. Elbette çoğu geliştirici için GitHub'da tüm işlerini halledebilmek çok büyük bir kolaylık olacaktır ama ben GitHub'ın sektördeki konumundan da dolayı giderek tekelleştiğini düşünmeye başladım. Elbette bir firma açısından baktığımızda müşterilerini başka firmaların ürünlerini kullanmak zorunda bırakmadan, kendi bünyesi içerisinden çözümler sunmak istemesi çok doğal fakat ben şahsen yazılım geliştirmeyle ilgili her şeyimi GitHub'a emanet etmek istemezdim. Bunun için de haklı nedenlerim olduğunu düşünüyorum. Geçmişte Amerika'nın ambargo uyguladığı ülkelerdeki geliştiricilerin hesaplarını nasıl kilitlediklerini ve kodlarına resmen el koyduklarını hep birlikte görmüştük (bkz: Yazılım Gündemi - 3). Elbette tüm kararınızı olası bir "ambargo" kararına göre vermek mantıklı değil fakat Levent Abi'nin sözünü tekrar hatırlatmak istiyorum: "/Cloud dediğin başkasının bilgisayarıdır. Gün gelir de 'sana hizmet vermiyorum kardeşim' derse yapabileceğin bir şey yok/". Bu konuda siz ne düşünüyorsunuz? GitHub'ın bu kadar büyümesi ve yeni hizmetler sağlaması sizi endişelendiriyor mu? Yoksa bu yönde çekinceleriniz yok mu? Yorumlar bölümünde konuşalım.

Her ne kadar çoğumuz hata ayıklama (debug) için printf, echo, console.log gibi komutları kullansak da tarayıcıların sağladığı Debugger özelliği bazı durumlarda daha işe yarar olabiliyor. Bu durumlarda da genellikle sadece proje klasörünüzün içerisindeki dosyaları debug etmek, oradaki olaylara bakmak isterseniz. İşte Firefox 76 ile birlikte gelen "blackboxing" özelliği ile bu mümkün. Debugger panelinin, Sources sekmesinden bir dizin seçip "bu dizin içindeki tüm dosyaları görmezden gel (ignore)" ya da "bu dizin haricindeki tüm dizinleri görmezden gel" diyebileceğiz.

Firefox 76 ile birlikte gelen bu yeni API sayesinde tarayıcı üzerinde arka planda ses işleme süreçleri işletebileceğiz. Açıkcası benim de çok yabancı olduğum bir alan fakat ilgili arkadaşlar alt konu başlığına eklediğim bağlantıya tıklayarak detaylı dokümantasyon yazısına ulaşabilirler.

Bildiğiniz gibi Mozilla, Firefox'un bir de pre-release kanalı olarak Developer Edition sürümünü kullanıma sürüyor. Bu sürümde genelde sonraki Firefox sürümlerinde olan özellikler önceden geliştiricilerin kullanımına açılıyor ve test ediliyor. Bu özelliklere bir yenisi daha eklendi. F12 ile açtığımız Geliştirici Araçlarındaki CSS bölümüne artık Compatibility sekmesi de eklendi. Bu sekme sayesinde seçilen HTML elamanındaki aktif CSS özelliklerinin hangi tarayıcılarda desteklendiğini görebiliyoruz.

Firefox 76 ile birlikte gelen diğer geliştirici özellikleri için konu başlığına eklediğim bağlantıya tıklayabilirsiniz.